سازمان‌ها برای دستیابی به موفقیت، سودآوری و حفظ مشتری باید بتوانند آرمان‌گرایی و اهداف خلاقانه را به مرحله پیاده‌سازی و اجرا برساند؛ از این‌رو ایجاد فضای نوآوری در سازمان و تکامل آن سبب آینده روشن و توسعه سازمان خواهد شد. به‌طور کلی نوآوری مجموعه‌ای از مراحل متعدد است که توسط رهبران سازمان و همکاری کارمندان به‌طور پیوسته گسترش می‌یابد تا در نهایت فضای نوآورانه شکل گیرد.
ایجاد فضای نوآوری در سطح شرکت یک تلاش سخت و پیچیده است که شامل مجموعه‌ای اقدامات در سطح ساختاری و سازمانی خواهد بود. از آنجایی‌که فرمول ثابت شده‌ای در خصوص خلاقیت سازمانی و نوآوری وجود ندارد؛ بنابراین بازخورد حاصل از ارتباط مشتری و خدمات سازمان می‌تواند به رهبران در شناخت اهداف سازگار با موازین، قابلیت‌ها، فرهنگ و میزان خطرپذیری سازمان کمک شایانی کند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گسترش اینترنت، سازمان‌ها می‌توانند با سرعت بیشتری برای رسیدن به نوآوری تلاش کنند و از عوامل استراتژیکی و خلاقیت سازمانی بدین منظور بهره ببرند.
در اینجا تلاش خواهیم کرد تا نکات مهمی در ارتباط با ایجاد فضای نوآوری در سازمان‌ها در اختیارتان قرار دهیم؛ بنابراین توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
نوآوری سازمانی چیست؟
نوآوری سازمانی (Organizational Innovation) در واقع به اجرایی کردن یک تفکر خلاق در سازمان اشاره دارد که همواره به عنوان کلید اصلی موفقیت مطرح می‌شود. امروزه سازمان‌ها برای رقابت با سایر شرکت‌ها باید از ایده‌ها و اندیشه‌های جدید بهره ببرند. نوآوری با خلاقیت ارتباط مستقیم دارد اما معنی یکسانی ندارند؛ زیرا منظور از خلاقیت سازمانی، پیدایش اندیشه و فکر نو است در حالی‌که نوآوری سازمانی به معنای کاربردی و اجرایی کردن اندیشه‌های تازه و نو خواهد بود؛ بنابراین خلاقیت لازمه نوآوری بوده و تحقق نوآوری در شرکت‌ها به خلاقیت بستگی دارد.
در حال حاضر مدیران و رهبران سازمان برای رسیدن به موفقیت باید در کنار پیاده‌سازی ایده‌های جدید برای شکل‌گیری فضای نوآوری از نوآوری‌های سازمانی کارمندان استقبال و حمایت کنند تا در نهایت به مرور زمان روحیه کارکنان هنگام انجام کارهای تکراری به رفتاری نوآورانه در سطح سازمان تبدیل شود.
۴ اصل ایجاد فضای نوآوری در سازمان
نوآوری در سازمان یک فرایند بلند مدت بوده که به تلاش سخت نیاز دارد؛ از این‌رو سازمان‌هایی که به دنبال ایجاد فضای نوآوری هستند باید بتوانند اصول مهم این حوزه را به خوبی در ساختار و فرهنگ سازمان اجرا کنند تا احتمال موفقیت بیشتری نسبت به رقبا داشته باشند. 4 اصل مهم و ضروری فضای نوآوری سازمانی به شرح زیر هستند:
- استراتژی: ایجاد نقشه راه برای نوآوری
- کارمندان: تشویق و حمایت از افراد مستعد حاضر در سازمان برای ارائه ایده‌های تازه و نو (فراهم کردن فضایی برای آزمون و خطا)
- فرآیندها: دیجیتالی کردن فعالیت‌ها در سازمان برای پیشروی طرح‌های نوآوری
- ساختار: برآورده کردن نیازهای فیزیکی، موقتی و مبتنی بر همکاری
بنابراین سازمان‌ها باید با رعایت اصول فوق به‌طور پیوسته از ایده‌های تازه در تولید محصولات و ارائه خدمات استفاده کنند و به دنبال ایجاد نوآوری در سازمان باشند تا در رقابت با سایر شرکت‌ها با شکست مواجه نشوند. به‌طور کلی نوآوری باید به عنوان فرهنگ در محل کار ثابت شود تا کارمندان بتوانند در چنین فضایی، توانایی‌های خود را بروز دهند و به موفقیت سازمان کمک کنند.
ایجاد فضای نوآوری در سازمان‌ها
تکنیک‌های خلاقیت و نوآوری در سازمان
برای پرورش خلاقیت و بروز نوآوری سازمانی، رهبران می‌توانند از فنون و تکنیک‌هایی برای رسیدن بدین مهم بهره ببرند. این تکنیک‌ها به شرح زیر هستند:
1. طوفان مغزی یا یورش فکری
در این تکنیک گروهی از افراد در گردهمایی تلاش خواهند کرد تا برای مسئله مورد نظر با انباشتن ایده‌های مختلف اعضا راه حلی پیدا کنند. در این روش انتقاد از هیچ ایده‌ای جایز نبوده و تعداد ایده‌ها هرچه بیشتر باشد، بهتر است.
2. الگوبرداری از طبیعت
در این تکنیک تلاش خواهد شد تا از طبیعت برای ایجاد خلاقیت و نوآوری سازمانی تقلید و الگوبرداری شود.
3. تکنیک گروه اسمی
در این تکنیک که بیشتر در صنعت رواج دارد، فرایند تصمیم‌گیری از پنج مرحله به شرح زیر تشکیل می‌شود:
- جمع شدن اعضا در یک میز
- کتبی شدن موضوع تصمیم‌گیری و ارائه به هر یک از اعضا
- ارائه چگونگی حل مسئله توسط هر یک از اعضا
- بحث و ارزیابی عقاید ثبت شده در گروه
- درجه‌بندی عقاید هر یک از اعضا به صورت مخفیانه و تصمیم‌گیری نهایی بر اساس بالاترین رای
انواع نوآوری در سازمان
زمانی‌که رهبران سازمان با مفهوم نوآوری، خلاقیت سازمانی و اصول ایجاد فضای نوآوری آشنا شوند، باید آن را به شکل‌های مختلف به منظور پیشبرد اهداف و دستیابی به موفقیت در سازمان اجرا و پیاده‌سازی کنند. انواع نوآوری در سازمان ممکن است توسط رهبران و مدیران به شکل‌های زیر نمایان شوند:
- نوآوری اداری: این مدل نوآوری با تغییر در ساختار سازمان و فرایندهای اداری مانند تخصیص منابع، شرح وظایف جدید، ایده‌های جدید و … همراه خواهد بود.
- نوآوری تولید: در این مدل تلاش بر تولید محصولات جدید و متنوع برای جایگزین کردن با محصولات در حال تولید است.
- نوآوری فرایند: این مدل نوآوری سازمانی با بهبود انعطاف‌پذیری تولید، و کاهش هزینه‌های تولید ایجاد می‌شود.
- نوآوری فناورانه: این مدل نوآوری تلفیقی از نوآوری در تولید و نوآوری فرایندی است که به سازمان در برداشتن گام‌های مثبت برای رسیدن به موفقیت سازمانی کمک شایانی خواهد کرد.
جمع‌بندی
در مطلب فوق تلاش کردیم تا اطلاعات مفیدی در ارتباط با خلاقیت و نوآوری در فضای سازمانی در اختیار رهبران قرار دهیم تا بتوانند با دید بازدتری نسبت به ایجاد فضای نوآوری در سازمان اقدام کنند.
