امروزه اکثر سازمانها به این نتیجه رسیدهاند که برای رسیدن به موفقیت بیشتر در زمینه کسب و کار و فعالیت خود باید به قدرتی بالاتر از شانس و رسیدنهای اتفاقی نیاز دارند که برای این کار باید یک فضای رشد سازمانی ایجاد کنند. مدیریت چنین فضایی نیازمند به این است که بتوانید فضا را به خوبی درک کنید و با کمک افرادی دانا و متخصص، بهترین شیوه مدیریتی را پیش رو بگیرید. ایجاد یک فضای رشد سازمانی برای تمامی مشاغل یک اولویت محسوب میشود چرا که باعث گسترش فعالیتها و ایجاد یک فضای نوآوری در حیطه شغلی آنها میشود.
رشد سازمانی یعنی چه؟
رشد سازمانی یا (organizational development) که با علامت اختصاری (OD) شناخته میشود، یک سری از عملیاتهای رفتاری (فرآیندها، نظریهها و کارها) است که باعث تغییراتی در یک شغل و حرفه و یا سازمان خاصی میشود و روند موفقیت در آن حرفه و شغل را بهبود میبخشد.
رشد سازمانی، در حقیقت یک فرایند برنامهریزی شده است که به بهبود عملکرد نیروها توجه دارد و کارایی سازمان در مسیر اهداف مد نظر را افزایش میدهد.
اصول رشد سازمانی، اصولی اختصاصی و متفاوت از هر راه و روشی است که این عقیده را دارد که تمامی بخشهای مختلف کار با یکدیگر مرتبط هستند و تلاش و فعالیتهای آنها بر یکدیگر اثرگذار است و اگر یک بخش از یک سازمان دچار تغییراتی شود، بخشهای دیگر نیز، ناخودآگاه، دستخوش تغییرات میشوند.
رشد سازمانی چگونه میتواند به یک سازمان کمک کند؟
اکثر مدیران و صاحبان کسب و کارهای موفق و همچنین روسای سازمانهایی که در حیطه شغلی و کاری خود، موفقیتهای زیادی کسب کردهاند، تغییرات زیادی به وجود آوردهاند، از شیوه توسعه و رشد سازمانی کمک گرفتهاند.
از جمله سازمانها، کسب و کار و در کل مواردی که در آنها میتوان از روش رشد سازمانی کمک گرفت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در سازمانها و محیطهای کاری که در یک دوره زمانی نیرویهای کاری آنها تغییر کرده باشد؛ یعنی یا نیروهای آنها کم و یا زیاد شده باشند.
- ادارهها و سازمانهایی که ادغام شده باشند.
- سازمانهایی که به تازگی تغییر مکان داده باشند.
- حجم کار زیاد دارند
- نیرو و انرژی در کارمندان تضعیف شده باشد.
- کسب و کارهایی که مشتریان کمتری داشته باشند.
- اهداف معین و مشخصی نداشته باشند.
- در محیط کار، مسایل و مشکلات زیادی بین کارکنان وجود داشته باشد.
- و …
عناصر رشد سازمانی چیست
همانطور که میدانید ایجاد فضای رشد سازمانی نیازمند علم و آگاهی است تا از این طریق بتواند راهبردها و استراتژیهای مناسبی برای پیشبرد اهداف و انجام تغییرات لازم در کار بیاورد. بنابراین به یک سری الگوریتمها و عناصر مهم نیاز دارد که در اینجا به معرفی آنها میپردازیم:
· داشتن فرآیند انتقادی بر پایه علم و دانش
نکته مهمی که در مورد استراتژی رشد سازمانی باید بدانید این است که این راهکار بر پایه ساختارها و شواهد است. یعنی اینکه در این روش، آموختههای علمی به عنوان ورودی کار استفاده میشوند تا از این طریق یک روش کنترل شده و منظم را پیش بگیرند و در طی کار، فرضیهها مورد آزمایش قرار گیرند و در نهایت اینکه نتیجه حاصل از آن را آزمایش کرده تا ببینند به هدف اصلی نزدیک است یا خیر.
· ایجاد ظرفیت لازم برای رسیدن به نتایج بهتر
ایجاد ظرفیت لازم برای رسیدن به نتیجه بهتر و اثربخشی بیشتر از مهمترین عناصر رشد سازمانی محسوب میشود. این مورد میتواند شامل مواردی مثل عملکردهای مالی،تعامل اعضا و کارکنان با یکدیگر، رضایت ارباب رجوع و مشتری و مواردی از این قبیل است که در سازمانها و محیطهای مختلف کسب و کار با هم متفاوت است.
· بهبود راهبردها و ساختارهای کار
یکی دیگر از عناصر رشد سازمانی، بهبود و تقویت استراتژیها و راهبردها است. به این معنا که باید روشی را به کار بگیریم که بر کل سیستم سازمان تمرکز داشته باشیم و بتوانیم به این صورت نقاط ضعف و قوت سازمان را شناسایی کنیم.
هدف از ایجاد فضای رشد سازمانی چیست
اهداف رشد سازمانی در محیطها با هم متفاوت است. برای مثال در یک شرکت تولیدی که محصول مشخصی را به بازار عرضه میدارد، هدف از رشد سازمانی، سودآوری و افزایش درآمد است به همین خاطر تمام تلاش خود را در این زمینه به کار میگیرد.
در موارد دیگری مثل دانشگاهها، مراکز علمی و آموزشگاههایی که به ترویج دانش میپردازند، هدف از رشد سازمانی، رسیدن به ارزش فرهنگی بالاتر است و یا اینکه در بیمارستانها و مراکز درمانی،داشتن عملکرد مناسب و با کیفیت بسیار مهم است.
یک جریان رشد سازمانی، باید چگونه مدیریت شود
شروع یک رشد سازمانی و استارت کار، به تنهایی نمیتواند باعث پیشرفت و موفقیت شود بنابراین لازم است که هر فرد در سازمان، به نوبه خود کارهایی را انجام دهد تا جریان کار با موفقیت همراه باشد. در اینجا شرایطی را برای شما خواهیم آورد که کمک میکند احتمال رسیدن به نتیجه دلخواه برای سازمان به حداکثر برسد:
· تعهد داشتن
هر فردی که در سازمان باشد و یا به نوعی با فرایند رشد سازمان در ارتباط باشد باید نسبت به کاری که انجام میدهد تعهد داشته باشد.
· کسب آگاهی لازم
افرادی که در پروژه هستند باید قبل از شروع به کار، اطلاعات لازم در مورد سازمان را کسب کرده باشد.
· مدیریت لایق
برای اینکه تلاش افراد به نتیجه دلخواه برسد باید مدیران کاردان و لایقی رهبری و مسئولیت کار را بر عهده داشته باشند.
سخن آخر
ایجاد فضای رشد سازمانی باعث میشود که مدیران بتوانند بر قدرت سازمان در عملکردهای مختلف و تقویت نیروهای کار برای رسیدن به هدف اصلی تمرکز داشته باشند. بنابراین با وجود اینکه این فرایند معمولا به طور موقتی صورت میگیرد اما میتواند یک روند مناسب و مستمر به شمار آید و در رشد و پیشرفت کار بسیار موثر باشد.